Czy to zwykły ból głowy czy migrena? Jak rozpoznać ból, który Ci towarzyszy? Spróbuj odpowiedzieć na następujące pytania. Pomyśl o tym jak o pierwszym kroku do monitorowania bólu głowy.
Przyczyną bóli głowy z rana mogą być typowe czynniki wywołujące migrenę. Każdy z tych czynników z osobna może spowodować, że obudzisz się z migreną. W innych przypadkach może to być kombinacja czynników, które spowodują migrenę – ta koncepcja, jest bardziej szczegółowo omówiona w artykule “Instrukcja obsługi migreny”. Czynniki wywołujące migreny są bardzo indywidualne, u jednego wywołują bóle głowy, u innego nie, więc musisz poznać własne “wyzwalacze migreny”. Zastanów się, która z poniższych przyczyn może mieć wpływ na Ciebie i czy przyczyniają się do Twoich ataków.
Pamiętaj, że rzadko kiedy jest jedna przyczyna uruchamiająca bóle głowy.
1. Złe nawyki snu
Zły sen jest najczęstszym powodem migreny. Odpowiednia ilość snu jest istotną częścią profilaktyki migrenowej, a pełni także istotną funkcję w regeneracji mózgu, który wpływa na wiele innych aspektów funkcjonowania naszego organizmu.
Powiązanie jest bardzo proste: sen, ból głowy i nastrój mają wspólne neuroprzekaźniki (to substancje za pomocą których komórki w mózgu komunikują się ze sobą). Niewystarczający sen zwiększa ryzyko bólów głowy i wahań nastroju.
Zły sen wzmacnia również fizyczne i emocjonalne doznanie bólu. Innymi słowy, zły sen obniża próg bólu! Ale spokojnie, na szczęście dobry sen powoduje zwiększenie odporności na ból.
Zwróć teraz uwagę na swój sen. Postaraj się ocenić go według tych kryteriów:
- Za mało snu
- Zbyt dużo snu
- Sen jest przerywany
- Słaba jakość snu
- Nieregularny sny (tzn. Praca zmianowa)
- Odczuwam dramatyczne przesunięcia w sposobie snu (tj. Jetlag)
Jeśli masz bóle głowy, spełniające kryteria migreny (pisałem w innym artykule jak odróżnić migrenę od bólu głowy), niestety masz też zaburzenia snu. Badanie obserwujące 1 283 pacjentów z migreną wykazało, że ponad połowa zgłosiła problemy ze snem. [1] To samo badanie wykazało również, że zaburzenia snu wywołały ataki migreny u 50% pacjentów.
U osób z przewlekłą migreną lub bólem głowy udowodniono, że cierpią one co najmniej dwa razy częściej na zaburzenia snu, niż przeciętny człowiek. Niektóre źródła sugerują, że jest to nawet ośmiokrotnie bardziej prawdopodobne!. [2]
Jeżeli regularnie lub nawet codziennie budzisz się z bólem głowy lub migreną, nazywa się to “porannym bólem głowy”. Może on być objawem migreny, bólu głowy typu napięciowego lub na przykład klasterowego bólu głowy.
Badania wykazały, że 71% pacjentów z migreną zgłaszało bóle głowy podczas przebudzenia się. [2]
2. Zaburzenia snu – bezdech
Zaburzać sen może na przykład bezdech. Pojawia się on, gdy oddychanie zostaje przerwane chwilowo, a w trakcie chrapania słyszymy kilkusekundowe przerwy w oddychaniu. Wielu ludzi z bezdechem sennym ma niedotlenienie i nawet nie zdaje sobie z tego sprawy. Trudno uwierzyć, że aż u 80% osób jest on zdiagnozowany. [3]. Często jest tak, że to osoba towarzysząca nam podczas snu zauważa ten problem.
Bezdech senny jest często związany z migreną, ale naukowcy wciąż zastanawiają się jak bardzo. [4]
Chrapanie jest potencjalnym objawem bezdechu. Jest to często pierwsza oznaka nieprawidłowego oddychania, ale nie zawsze wskazuje go jednoznacznie.
3. Bezsenność
Bezsenność jest najczęstszym problemem u osób z bólem głowy. [1] Obejmuje ona trudności z zasypianiem, sen bez uczucia wyspania się lub wczesne przebudzenie przed wyznaczonym czasem.
Całkowity czas snu z bezsennością to często mniej niż sześć godzin na dobę dla dorosłych.
U doświadczających jej osób prawdopodobnie doprowadzi do lęku lub depresji. Migrena lub bóle głowy w połączeniu ze złym stanem snu i nastroju obniżają jakość życia i codziennego funkcjonowania. Mogą również prowadzić do odwrotnie proporcjonalnego związku pomiędzy jakością snu a częstotliwością migren.
4. Polekowe bóle głowy (bóle głowy spowodowane nadużywaniem leków przeciwbólowych)
Polekowe bóle głowe (angielski skrót MOH – medication overuse headache) są jednym z najczęściej nie zdiagnozowanych typów bólu głowy, które występują u osób, które codziennie boli głowa lub mają ataki migreny. Badania wykazały, że blisko 80% pacjentów zgłaszających się do lekarza nadużywa leków lub już ma polekowe bóle głowy [5]. Z czasem polekowe bóle głowy “mieszają się” z migrenami, co powoduje wrażenie ciągłego bólu głowy.
Polekowe bóle głowy często powodują ataki migreny. Taki ból często rozwija się powoli i jest wynikiem przewlekłego stosowania leków przeciwbólowych.
Jeżeli bierzemy leki kilka razy w ciągu dnia, wzrasta koncentracja leku w organizmie, natomiast w nocy, gdy śpimy, spada. Z biegiem czasu prowadzi to do uzależnienia, które może powodować przyszłe ataki migreny, jeśli leki zostaną odstawione. Polekowe bóle głowy często określane są jako bóle głowy z odbicia. Więcej o polekowych bólach głowy, przeczytasz w artykule “Co za dużo, to niezdrowo”.
5. Stres
W dzisiejszym zwariowanym świecie stres jest naszym towarzyszem na co dzień. Jest to kolejną częstą przyczyną bólów głowy.
Według ostatnich badań jedna trzecia osób dorosłych zgłasza stały stres lub nadmierny niepokój występujący codziennie. 70% tej samej grupy zgłasza problemy ze snem.
Stres lub niepokój może utrudnić zasypianie, często musimy walczyć z gonitwą myśli, która utrudnia zasypianie, pogarszając stres i niepokój.
6. Bruksizm lub zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego
Czasem słyszymy: “Zaciśnij zęby i wytrzymaj!” A czy wiesz, że bruksizm, czyli niekontrolowane zgrzytanie zębami, może być częścią zespołu zaburzenia stawu skroniowo – żuchwowego (SSŻ), od angielskiego TMD – Temporo-Mandibular Disorder. Objawy tego zespołu latami są nieskutecznie leczone przez lekarzy różnych specjalności, bo czasem to ból głowy po obudzeniu, a czasami nawet migrena, możesz nie zauważyć wtedy objawów związanych ze szczęką. Leczenie obejmuje najpierw diagnostykę, która w przeciwieństwie do leczenia jest dość prosta, a następnie pierwszą pomoc przy wykorzystaniu szyny diagnostycznej, dekompresyjnej lub innej, wszystko w zależności od potrzeby. Później pomocna jest terapia czaszkowo-krzyżowa (cranio-sakralna).
Zgrzytanie zębami w nocy może prowadzić do zmęczenia i wyczerpania mięśni szczęki. Może występować również sztywność szczęki, ból w skroniach, a nawet ścieranie się zębów.
7. Dieta
Bądźmy wobec siebie szczerzy. Nie jemy tak dużo zdrowej żywności, jak to jest zalecane, co więcej nie jemy też tak regularnie, jak powinniśmy.
Wiemy, że regularne spożywanie posiłków jest ważnym elementem w prewencji bóli głowy. W przypadku osób z migreną lub przewlekłym bólem głowy może to być szczególnie trudne, gdyż czasami “zdrowa żywność: może nam zaszkodzić. Niektóre osoby z migreną źle reagują na gluten, nabiał, soję lub przetworzone produkty takie jak fast foody, winowajcą jest często dodawany do nich, w celu wzmocnienia smaku glutaminian sodu.
Jedynym sposobem, aby naprawdę dowiedzieć się, co powoduje migrenę, jest dieta eliminacyjna.
8. Niski poziom cukru we krwi
Stężenie cukru we krwi odnosi się do ilości glukozy w naszym krwiobiegu. Ciało ściśle kontroluje jego poziom, aby utrzymać nasz metabolizm w równowadze.
Rośnie ono po posiłkach przez godzinę lub dwie, a następnie spada, więc po ostatnim, na przykład po kolacji może dojść do hipoglikemii – stanu, w którym poziom cukru we krwi jest zbyt niski. Objawy obejmują senność, zaburzenia funkcji umysłowych, drażliwość, drżenie, osłabienie, bladą cerę i pocenie się.
Lekka zbilansowana przekąska przed snem lub jedzenie z niskim indeksem glikemicznym (IG), może pomóc utrzymać prawidłowy poziom cukru we krwi, co zapobiegnie spadkowi stężenia cukru we krwi w nocy. Pamiętaj, że im wyższa wartość IG danego produktu, tym wyższy poziom cukru we krwi po jego spożyciu. Produkty o wysokim indeksie powodują zarówno wysoki szczytowy poziom cukru we krwi, jak i szybki jego spadek. Unikaj słodyczy, które mogą powodować wzrost poziomu cukru we krwi na krótki czas.
9. Odwodnienie
Każdy z nas słyszał o zaleceniach, żeby spożywać od 1,5 do 2l wody dziennie, ale czy tak robimy na co dzień? Odwodnienie jako przyczyna migreny może nas nieco zaskoczyć, ale wielu ludzi nie wie, jak łatwo jest odwodnić się spożywając sporo kawy, herbaty, alkoholu lub słonych posiłków [6]. Często nie zwracamy uwagi na subtelne objawy, które wysyła nam organizm, wskazując na odwodnienie.
Odwodnienie może również wystąpić w nocy, co może spowodować ataki migreny lub bóle głowy rano.
10. Alkohol
Alkohol może powodować senność, bo działa hamująco na komunikację między komórkami mózgu. Czasem może zainicjować sen, ale nie łudź się: nie jest to najlepszy lek na stres i bezsenność, bo spłyca sen, więc nie zapewnia odpoczynku i regeneracji[7].
Oprócz jakości snu, alkohol może skrócić także czas snu. Połączenie tych czynników może tłumaczyć, dlaczego tak wiele osób doświadcza migreny w godzinach lub dniach po spożyciu alkoholu. Dlatego zakłócona jakość snu, może być większym wyzwalaczem migreny niż sam alkohol.
Spożywanie alkoholu stało się tak powszechne, że łatwo zapominamy, że jest to toksyna i należy unikać jej w znacznej ilości u osób z przewlekłą migreną lub bólami głowy głowy.
1. Rains, J. Sleep. Amercian Migraine Foundation. 2016 https://americanmigrainefoundation.org/understanding-migraine/sleep/ Last accessed 14 Jul 2017.
2. Kelman, Leslie, and Jeanetta C. Rains. “Headache and sleep: examination of sleep patterns and complaints in a large clinical sample of migraineurs.” Headache: The Journal of Head and Face Pain 45.7 (2005): 904-910.
3. Sleep Apnea for Clinicans. https://www.sleepapnea.org/learn/sleep-apnea-information-clinicians/ Accessed Jul 13 2017
4. Kristiansen, Håvard Anton, et al. “Migraine and sleep apnea in the general population.” The journal of headache and pain 12.1 (2011): 55-61.
5.Sances, G. Ghiotto, N. et.al. ‘A CARE Patheway In Medication Over-use Headache: The Experience Of The Headache Centre In Pavia.’ J Headache Pain 2005; 6: 307-9.
6. Scher, Ann I., Walter F. Stewart, and Richard B. Lipton. “Caffeine as a risk factor for chronic daily headache A population-based study.” Neurology 63.11 (2004): 2022-2027.
7. Palmer, C. D., G. A. Harrison, and R. W. Hiorns. “Association between smoking and drinking and sleep duration.” Annals of human biology 7.2 (1980): 103-107.
